Η επιτυχία στα δημοφιλή ομαδικά αθλήματα δεν είναι είναι εύκολη υπόθεση. Ο αυξημένος ανταγωνισμός λόγω της μεγάλης δημοτικότητας, οι υποχρεώσεις (οικογεννειακές, σχολικές, επαγγελματικές, κοινωνικές) και άλλοι πολλοί παράγοντες (πχ δύσκολη πρόσβαση σε εγκαταστάσεις, υψηλό κόστος συμμετοχής) δυσκολεύουν την προσπάθεια των παιδιών για διάκριση αλλά και την εξέλιξη και διατήρηση της απόδοσης των ενήλικων αθλητών.
Θες να γυμναστείς μαζί μας?
Από ποια στοιχεία εξαρτάται κυρίως η επιτυχία σε ένα ομαδικό άθλημα?
Η επιτυχία είναι πολυπαραγοντική. Ένας συμμετέχων σε αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το βόλεϊ, το handball και το πόλο πρέπει να διαθέτει ένα πλήθος ικανοτήτων (Burgess & Naughton, 2010; Kriz et al., 2017; Jukic et al., 2020) . Συνοπτικά:
Υψηλή φυσική κατάσταση (ανάλογα το άθλημα-αντοχή, δύναμη, ταχύτητα, άλμα, ικανότητα αλλαγής κατεύθυνσης κλπ)
Άρτια εκτέλεση των τεχνικών στοιχείων του αθλήματος
Τακτικές ικανότητες (συνεργασία, γνώση συστημάτων, γνώση του ρόλου της θέσης αλλά και άλλων θέσεων)
Γνωστικές-αντιληπτικές ικανότητες (ικανότητα λήψης απόφασης, ταχύτητα λήψης απόφασης, ανάλυση συνθηκών και περιβάλλοντος, πρόβλεψη, επιλεκτική συγκέντρωση κλπ)
Ψυχολογικές ικανότητες (υπομονή, έλεγχο διέγερσης και άγχους, αυταπάρνηση, αυτοαποτελεσματικότητα, επιμονή, αυτοέλεγχος)
Ένας αθλητής, μπορεί να είναι πιο ικανός σε έναν τομέα απ’ ότι σε έναν άλλο. Ο elite όμως αθλητισμός, έχει θέσει πλέον τον πήχη αρκετά ψηλά, και απαιτεί πολύ καλές επιδόσεις σε όλους τους επι μέρους τομείς, που επηρεάζουν την απόδοση. Για να διακριθεί κάποιος δεν φτάνει να είναι πολύ καλός σε κάποιους από τους τομείς, αλλά σε όλους. Ειδικά στον τομέα της φυσικής κατάστασης, τα τελευταία χρόνια, οι αθλητές προσεγγίζουν σε επιδόσεις τους αθλητές στίβου. Παράλληλα στον τομέα της τεχνικής για παράδειγμα, δεν μπορείς εύκολα να ξεχωρίσεις πιο είναι το καλό και πιο το κακό χέρι ή πόδι της αθλήτριας/αθλητή.
Αν όλα αυτά συνδυαστούν με τους εξωτερικούς παράγοντες που αναφέρθηκαν στην πρώτη παράγραφο, καταλαβαίνει εύκολα κάποιος πόσο σύνθετες είναι οι συνθήκες για αθλητική επιτυχία. Βέβαια η συμμετοχή σε ένα άθλημα δεν θα πρέπει να είναι άσπρο ή μαύρο. Δηλαδή δεν συμμετέχουμε αποκλειστικά για να φτάσουμε σε επίπεδα πρωταθλητισμού. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι κατά βάση «παιχνίδια» γεγονός πολύ σημαντικό για τα παιδιά. Όταν όμως ο στόχος μας είναι τοι υψηλό επίπεδο, θα πρέπει να ακολουθείται μία μακροχρόνια μεθοδική διαδικασία η οποία ξεκινάει από την προεφηβική-εφηβική ηλικία και φτάνει έως την απόσυρση από το άθλημα.
Τι είναι οι ατομικές προπονήσεις και πότε χρησιμεύουν
Ατομική χαρακτηρίζεται στους αθλητικούς χώρους, η επιπλέον προπόνηση που πραγματοποιεί ένας αθλητής, έξω από τις προπονήσεις της ομάδας, με έναν εξειδικευμένο προπονητή-γυμναστή. Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι ότι πραγματοποιείται 1 με 1 για την μέγιστη δυνατή εξατομίκευση της προπόνησης, καθώς κάθε αθλητής έχει διαφορετικού σημείο εκκίνησης και διαφορετικές ανάγκες.
Όταν υπάρχουν οι πόροι, επιλέγονται συνήθως εξειδικευμένοι προπονητές για κάθε αντικείμενο της απόδοσης ξεχωριστά. Για παράδειγμα προπονητής τεχνικής με υψηλή γνώση του αθλήματος για τα τεχνικά στοιχεία, προπονητής φυσικής κατάστασης ειδικός στην αύξηση της αθλητικής απόδοσης, ειδικός ψυχολόγος και διατροφολόγος. Σε πιο ρεαλιστικά σενάρια στη δική μας πραγματικότητα, εδώ στην Ελλάδα συνήθως επιλέγεται ένας προπονητής ο οποίος έχει εξειδίκευση στα τεχνικά και τακτικά στοιχεία από το άθλημα που συμμετέχουμε, δίνοντας μας παράλληλα υποστήριξη στην ψυχολογική προετοιμασία και την φυσική κατάσταση.
Η ατομική προπόνηση έρχεται να καλύψει το κενό που δημιουργεί η προπόνηση στα πλαίσια της ομάδας. Η προπόνηση μαζί με άλλους 10-30 αθλητές παρά τα θετικά που δημιουργεί στον αθλητή, δυσκολεύει την εξατομίκευση της προπόνησης και την καθιστά πολλές φορές αδύνατη. Οι ατομικές ανάγκες και αδυναμίες του κάθε αθλητή, είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Παρότι γίνονται πολλές φορές προσπάθειες από το προπονητικό team μέσω του διαχωρισμού των αθλητών σε groups ανάλογα τις επιδόσεις, την θέση και τις ικανότητες, το πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί πάντα, ειδικά όταν θέλουμε μεγιστοποίηση των επιπλέον παραγόντων της απόδοσης. Παράλληλα, με το τέλος της σεζόν οι περισσότερες ομάδες, ειδικά τα ερασιτεχνικά σωματεία, σταματάν τις προπονήσεις για το καλοκαίρι, πράγμα το οποίο από την μία βοηθάει στην ξεκούραση και χαλάρωση των αθλητών, αλλά από την άλλη απειλεί την φυσική κατάσταση τους και χάνεται και μία καλή ευκαιρία για αντιμετώπιση των αδυναμιών χωρίς το άγχος και την κόπωση των αγώνων.
Επιπλέον, σε περίπτωση ενός τραυματισμού σε πολλές περιπτώσεις η ομάδα (ερασιτεχνικό επίπεδο) δεν διαθέτει τους πόρους για να υποστηρίξει την αποκατάσταση και επανένταξη του αθλητή.
Ακόμα, η συχνότητα των προπονήσεων στα ερασιτεχνικά σωματεία και τις ακαδημίες, συνήθως δεν επαρκεί για την υψηλή απόδοση (συνήθως 3 φορές την εβδομάδα), αλλά από την άλλη είναι κατάλληλη για ένα παιδί ή έναν ενήλικα που συμμετέχει για την ψυχαγωγία και την αγάπη για το άθλημα, ειδικά και με τις αυξημένες σχολικές και επαγγελματικές υποχρεώσεις.
Για αυτούς κυρίως τους λόγους, αθλητές με υψηλούς στόχους, συνεργάζονται με εξωτερικούς προπονητές-γυμναστές είτε την μεταβατική περίοδο, είτε εντός της σεζόν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το NBA, όπου η πλειοψηφία των αθλητών, συνεργάζεται με ένα εξωτερικό προπονητικό team για τα τεχνικά στοιχεία και την φυσική κατάσταση και στα πλαίσια της ομάδας ασχολούνται περισσότερο με την ομαδική τακτική και την προετοιμασία για τους συχνούς αγώνες.
Αυτό φαίνεται να αποτελεί ανερχόμενη τάση και στην Ευρώπη, όπου για παράδειγμα οι elite ποδοσφαιριστές, συνεργάζονται την μεταβατική περίοδο με ειδικά κέντρα προπονήσεων.
Στα επαγγελματικά σωματεία του υψηλότερου επιπέδου, γίνεται η προσπάθεια από τους αθλητικούς επιστήμονες να συμπεριλάβουν την ατομικότητα μέσα στις προπονήσεις στα πλαίσια της ομάδας, για τον απλό λόγο ότι, είναι πολύ χρήσιμο να γνωρίζει το προπονητικό team τι ακριβώς κάνει ο αθλητής από προπόνηση (καθώς οι υποχρεώσεις αναγκάζουν τους αθλητές να δουλεύουν στο όριο μέγιστης απόδοσης-τραυματισμού) και να μην διαρρέουν δεδομένα είτε της ομάδες είτε του αθλητή εκτός ομάδας. Αυτό όμως γίνεται εφικτό μόνο με την παρουσία μεγάλου αριθμού εξιδεικευμένου προσωπικού.
Σε τι μας ωφελούν οι ατομικές προπονήσεις?
Όταν έχουμε υψηλούς στόχους, πολλές φορές η προπόνηση με την ομάδα δεν επαρκεί για να τελειοποιήσουμε ορισμένα στοιχεία και να βελτιώσουμε αδυναμίες. Συνεπώς πρέπει με κάποιον τρόπο να προπονηθούμε περισσότερο. Βέβαια το πόσο πρέπει να κινείται σε ορισμένα πλαίσια. Κυρίως όμως θα πρέπει να δίνεται έμφαση στην ποιότητα της προπόνησης και αυτό είναι το χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει τους elite αθλητές. Ο χρόνος που έχουν αφιερώσει σε ποιοτική εξάσκηση-προπόνηση. Πολλές φορές νιώθουμε το motivation να κάνουμε έξτρα προπονήσεις για να βελτιώσουμε την απόδοσή μας. Συχνά, βλέπουμε νεαρούς αθλητές να πηγαίνουν στο γήπεδο από της 6 το πρωί με μία μπάλα μόνοι τους ή με συναθλητές και να εκτελούν μερικούς γύρους, σουτ στην εστία η στο καλάθι στο γήπεδο μπάσκετ και ντρίπλες σε κώνους (ομολογώ ότι το έκανα και εγώ) . Η διάθεση υπάρχει, αλλά θα πρέπει παράλληλα η κάθε προπόνηση να είναι στοχευμένη και μεθοδική για να δούμε αποτελέσματα. Perfect practice makes perfect (Hey % Carter, 2005; Schmidt, 2014).
Η συνεργασία με έναν εξωτερικό γυμναστή-προπονητή απαιτεί αρκετούς πόρους. Από άποψη χρημάτων και από άποψη χρόνου (επιπλέον χρόνος προπόνησης και μετακινήσεων). Συνδέεται όμως και με πολλά οφέλη. Ας τα δούμε συνοπτικά
Αξιολόγηση απόδοσης. Μέσω της διενέργειας ειδικών εργομετρικών τεστ, μας δίνεται η δυνατότητα να διαπιστώσουμε σε τι επίπεδο βρίσκεται η φυσική μας κατάσταση, η τεχνική μας αλλά και άλλες ικανότητες όπως η αντίληψη και η ικανότητα λήψης απόφασης. Τα δεδομένα αυτά μας χρησιμεύουν στην δημιουργία του προπονητικού μας αρχείου, στην εξατομίκευση του προγράμματος προπόνησης καθώς και στην σύγκρισή μας με άλλους αθλητές ανάλογα την θέση, το επίπεδο, την ηλικία κλπ. Παράλληλα να προλάβουμε τραυματισμούς όπως η ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (Voskanian, 2013; Redler et al., 2015; Nedergaard et al., 2020)
Βελτίωση γενικής και ειδικής φυσικής κατάστασης. Η γενική φυσική κατάσταση, αποτελεί την βάση πάνω στην οποία θα στηριχτεί η ειδική προπόνηση φυσικής κατάστασης για το κάθε άθλημα. Απαιτεί γνώση των απαιτήσεων του αθλήματος. Για παράδειγμα στο ποδόσφαιρο απαιτείται υψηλότερη αερόβια ικανότητα σε σχέση με το basket, αλλά στο basket απαιτείται πιο υψηλή μέγιστη δύναμη και μυϊκή υπερτροφία
Βελτίωση τεχνικής. Με την στοχευμένη εξάσκηση μπορούμε να μάθουμε επιπλέον κινήσεις και να αποκτήσουμε άνεση στην εκτέλεσή τους. Παράλληλα όμως η τελειοποίηση της τεχνικής διαφόρων κινήσεων του αθλήματος, απαιτεί μεθοδική προπόνηση. Δεν φτάνει η απλή επανάληψη αλλά η εξάσκηση μέσα σε διάφορες συνθήκες που παρομοιάζουν τι συνθήκες που μπορεί να συναντήσει κάποιος στον αγώνα (κόπωση-πίεση αντιπάλου-πίεση θεατών-διάφορες αγωνιστικές συνθήκες). Για παράδειγμα δεν αρκεί να έχω επιτυχία 100% στις υποδοχές με μανσέτα στο βόλεϊ από ευθύβολο σερβίς, θα πρέπει να μπορώ να υποδεχτώ με την ίδια επιτυχία φαλτσαριστά, εκτός ισορροπίας, με πτώση, ψηλά, χαμηλά κλπ.
Ψυχολογική προετοιμασία, και ψυχολογικές δεξιότητες . Αυτό το κομμάτι είναι αντικείμενο των αθλητικών ψυχολόγων, αλλά στην περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα συνεργασίας, ο γυμναστής-προπονητής μπορεί να βοηθήσει στα πλαίσια της ατομικής προπόνησης μέσω του κατάλληλου σχεδιασμού της προπόνησης αλλά και συμβουλών.
Πρόληψη τραυματισμών. Αν συνδυάσουμε τα δεδομένα από τα τεστ αξιολόγησης με το monitoring της προπόνησης, μπορούμε να προλάβουμε τραυματισμούς μέσω της εκτέλεσης ειδικών ασκήσεων για τα αδύναμα σημεία αλλά και μέσω τροποποίησης της τεχνικής όπου χρειάζεται (πχ προσγείωση μετά από άλμα ή αλλαγή κατεύθυνσης). Παράλληλα ο έλεγχος του προπονητικού φορτίου, στον οποίο μας βοηθάει ο προπονητής;-γυμναστής, μπορεί να μειώσει από μόνος του τον κίνδυνο τραυματισμού.
Αθλητική επανένταξη (επαναφορά στο άθλημα μετά από τραυματισμό). Στην περίπτωση που έχουμε υποστεί κάποιον τραυματισμό, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης αποκατάστασης (χειρουργείο, φυσιοθεραπεία), οι ατομικές προπονήσεις είναι απαραίτητες έτσι ώστε να ξαναχτίσουμε την φυσική κατάσταση που απαιτείται στο άθλημα αλλά και να γίνει σταδιακή εισαγωγή στις αθλητικές κινήσεις. Ακόμα και μία περίοδος αποχής 3-4 εβδομάδων, καθιστά απαραίτητη την σταδιακή επανένταξη σε αγωνιστικές επιβαρύνσεις.
Πώς να συνδυάσουμε τις ατομικές προπονήσεις με τις προπονήσεις με την ομάδα?
Σε αυτό το σημείο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή. Μάλιστα σε όσο πιο υψηλό επίπεδο αγωνιζόμαστε, τόσο πιο δύσκολο αλλά και απαραίτητο είναι να συνδυαστούν κατάλληλα τα 2. Καθώς η προπονητική επιβάρυνση που μπορεί να δεχτεί ένας αθλητής έχει συγκριμένα όρια. Δεν μπορούμε από την στιγμή που εκτελούμε 5 προπονήσεις την εβδομάδα και έναν αγώνα να εισάγουμε άκριτα άλλες 2 φυσικής κατάστασης με τον προσωπικό γυμναστή. Επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψιν την χρονική στιγμή στην οποία θα πραγματοποιούμε ατομικές προπονήσεις.. Ενδεικτικά κάποιες χρήσιμες συμβουλές:
Σε όποιο επίπεδο και αν αγωνιζόμαστε, είναι χρήσιμο να συμβουλευτούμε το προπονητικό team της ομάδας μας και να φέρουμε σε επικοινωνία τον προσωπικό γυμναστή-προπονητή μας, έτσι ώστε να σχεδιαστεί πιο κατάλληλα η προπονητική παρέμβαση. Για παράδειγμα αν εκτελούμε 2 προπονήσεις ενδυνάμωσης με τον προσωπικό γυμναστή, θα πρέπει να έχουμε ενημερώσει την ομάδα μας, έτσι ώστε να μην συμμετέχουμε στις προπονήσεις ενδυνάμωσης της ομάδας ή να αλλάζουμε το προπονητικό φορτίο (για να μην ξεπερνάμε τα όρια ή επαναλαμβάνουμε πράγματα).
Να συνεργαστούμε με έναν εξωτερικό γυμναστή-προπονητή ο οποίος έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην αθλητική επιστήμη, διαθέτει παιδαγωγική μέθοδο αλλά παράλληλα γνωρίζει σε βάθος το άθλημα που μας ενδιαφέρει.
Οι ατομικές προπονήσεις συνήθως λαμβάνουν μέρος την μεταβατική περίοδο μέχρι την αρχή της προετοιμασίας. Στην αγωνιστική περίοδο, λόγω της αυξημένη κόπωσης αλλά και λόγω των αγώνων, δεν μπορεί εύκολα να χωρέσει πρόσθετη προπόνηση φυσικής κατάστασης με τον προσωπικό γυμναστή. Συνήθως καλύπτεται στα πλαίσια της ομάδας. Στην περίπτωση όμως που οι αγωνιστικές υποχρεώσεις είναι μικρές (πχ αναπτυξιακές ηλικίες, παύση αγώνων, μη συμμετοχή στις βασικές επιλογές του προπονητή) πιθανόν να μπορούν να γίνουν στοχευμένες προπονήσεις φυσικής κατάστασης. Παράλληλα η προπόνηση τεχνικής, επειδή προκαλεί μικρότερη κόπωση, μπορεί πιθανόν να γίνεται πιο συχνά και κατά την διάρκεια της αγωνιστικής σεζόν, ειδικά στους νεαρούς αθλητές οι οποίοι έχουν ελλείμματα.
Παράλληλα η φύση των αθλημάτων είναι έτσι και πολλές φορές δεν μπορεί και δεν πρέπει να διαχωρίζεται η προπόνηση φυσικής κατάστασης από την προπόνηση τεχνικής. Όταν όμως έχουμε συγκεκριμένη στόχευση να τελειοποιήσουμε κάτι, τότε ιδανικό είναι να το προπονούμε μόνο του και στην συνέχεια να το συνδυάσουμε με κάτι άλλο. Για παράδειγμα αν θέλουμε να βελτιώσουμε τις κεφαλιές μας στο ποδόσφαιρο, θα πρέπει να βελτιώσουμε το άλμα αλλά και την επαφή με την μπάλα. Αν βελτιώσουμε μόνο το άλμα δεν είμαστε σίγουροι ότι θα το αξιοποιήσουμε και σε αγωνιστικές συνθήκες. Για αυτό αφού βελτιώσουμε ο άλμα θα πρέπει να εκτελούμε αγωνιστικές ασκήσεις που προσομοιάζουν σενάρια κεφαλιάς.
Αν προσθέσουμε ατομικές προπονήσεις στο ήδη υπάρχων πρόγραμμα, θα πρέπει να παρέχουμε παράλληλα και την κατάλληλη διατροφική υποστήριξη αλλά και επαρκής ξεκούραση
Το περισσότερο δεν είναι πάντα καλύτερο. Πολλές φορές θεωρούμε ότι πρέπει να προπονηθούμε πολύ παραπάνω αλλά έχουμε και υπερβολικές προσδοκίες ως προς τα αποτελέσματα. Το σώμα μας έχει έναν συγκεκριμένο ρυθμό προσαρμογής στα προπονητικά ερεθίσματα, ο οποίος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, με κύριο το προπονητικό μας επίπεδο. Η προπόνηση για την υψηλή απόδοση είναι μακροχρόνια διαδικασία και δεν μπορούμε να ακολουθάμε ακραίες πρακτικές για να δούμε άμεσα αποτελέσματα. Για τον λόγο αυτό πρέπει να σεβόμαστε τις οδηγίες του προπονητή και να ακολουθάμε τον ρυθμό του σώματός μας.
Στις αναπτυξιακές ηλικίες, κάθε προπονητική φάση αποτελεί βάση για την επόμενη. Συνεπώς δεν θα πρέπει να κάνουμε άλματα, αλλά δεν θα πρέπει να αφήνουμε και κενά.
Πόσες ατομικές προπονήσεις πρέπει να κάνουμε την εβδομάδα?
Ο αριθμός εξαρτάται κυρίως από την περίοδο του χρόνου. Με ην υψηλότερη συχνότητα να καταλαμβάνει η μεταβατική περίοδος και στην συνέχεια οι διακοπές εντός του χρόνου. Αυτές διότι συνήθως γιατί δεν γίνονται αγώνες αλλά και οι ομάδες σταματάνε τις προπονήσεις. Για τον λόγο αυτό η συχνότητα στην μεταβατική περίοδο μπορεί να φτάνει έως και τις 8 προπονήσεις την εβδομάδα με 2πλές προπονήσεις την ημέρα (εναλλαγή προπονήσεων φυσικής κατάστασης και τεχνικής ή συνδυασμός των 2 στην ίδια προπόνηση). Αυτό βέβαια αφορά κυρίως τους elite αθλητές που επιζητούν επιπλέον βελτίωση. Σε πιο ρεαλιστικές συνθήκες 4 με 6 προπονήσεις συνήθως είναι κατάλληλες για την μεταβατική περίοδο.
Στην αγωνιστική περίοδο τα πράγματα αλλάζουν. Εκεί η συχνότητα των προπονήσεων μπορεί να είναι έως 2 για φυσική κατάσταση και έως 3 για τεχνική. Συχνότητες που προσαρμόζονται, ανάλογα το προπονητικό περιεχόμενο και συχνότητα που παρέχει η ομάδα.
Στην περίοδο προετοιμασίας, συνήθως δεν πραγματοποιούνται ατομικές προπονήσεις, λόγω των υψηλών προπονητικών φορτίων που συγκεντρώνουν οι αθλητές.
Ευχαριστούμε για τον χρόνο σας
Από την ομάδα του Workout Intelligence
Για περισσότερα άρθρα πάνω σε θέματα γυμναστικής, μπορείτε να επισκεφτείτε το blog μας workoutintelligence.com/fitness-ygeia-apodosi-blog
Βιβλιογραφία:
Lauren H. Redler, Jonathan P. Watling, Elizabeth R. Dennis, Eric Swart & Christopher S. Ahmad (2016) Reliability of a field-based drop vertical jump screening test for ACL injury risk assessment, The Physician and Sportsmedicine, 44:1, 46-52, DOI: 10.1080/00913847.2016.1131107
Burgess, D. J., & Naughton, G. A. (2010). Talent Development in Adolescent Team Sports: A Review, International Journal of Sports Physiology and Performance, 5(1), 103-116.
Kriz, Peter K. MD, FACSM1; MacDonald, James P. MD, MPH, FACSM2 The Youth Sports Machine: Destructive Juggernaut or Vehicle for Success?, Current Sports Medicine Reports: 7/8 2017 - Volume 16 - Issue 4 - p 227-229
doi: 10.1249/JSR.0000000000000381
Jukic, Igor & Milanovic, Luka & Krakan, Ivan & Njaradi, Nenad & Calleja Gonzalez, Julio & Cuzzolin, Francesco & Cos, Francesc & Sassi, Roberto & Requena, Bernardo. (2020). STRENGTH AND CONDITIONING IN TOP-LEVEL TEAM SPORTS: AN INDIVIDUAL DISCIPLINE.
Voskanian, N. ACL Injury prevention in female athletes: review of the literature and practical considerations in implementing an ACL prevention program. Curr Rev Musculoskelet Med 6, 158–163 (2013). https://doi.org/10.1007/s12178-013-9158-y
Niels Jensby Nedergaard, Sanna Dalbø, Sus Vindberg Petersen, Mette Kreutzfeldt Zebis, Jesper Bencke, Biomechanical and neuromuscular comparison of single- and multi-planar jump tests and a side-cutting maneuver: Implications for ACL injury risk assessment,
The Knee,Volume 27, Issue 2, 2020, Pages 324-333, ISSN 0968-0160, https://doi.org/10.1016/j.knee.2019.10.022.
Motor Control and Learning, 6EBy Schmidt, Richard A., Lee, Tim, Winstein,